Hệ số thức ăn FCR là gì? Tầm Quan Trọng và Biện Pháp Cải Thiện

1. FCR là gì?

1.1. FCR (Feed Conversion Ratio - Tỷ lệ chuyển đổi thức ăn) là gì ?

FCR (Feed Conversion Ratio - Tỷ lệ chuyển đổi thức ăn) là một chỉ số quan trọng trong ngành nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là nuôi tôm. FCR biểu thị lượng thức ăn cần thiết để tạo ra một đơn vị sản phẩm, chẳng hạn như 1 kg tôm, 1 kg cá, ...

Chỉ số này được tính bằng cách lấy tổng lượng thức ăn đã sử dụng chia cho tổng trọng lượng tôm thu hoạch. Ví dụ, nếu một trại nuôi sử dụng 2 kg thức ăn để thu hoạch được 1 kg tôm, FCR sẽ là 2.0.

Một số tổ chức, quốc gia còn gọi FCE (Feed Conversion Efficiency): Hiệu quả sử dụng thức ăn.

1.2. Tầm quan trọng của FCR trong nuôi tôm

FCR đóng vai trò then chốt trong việc đánh giá hiệu quả đầu tư của quá trình nuôi tôm. Một FCR thấp đồng nghĩa với việc tôm sử dụng thức ăn hiệu quả, giúp giảm chi phí sản xuất và tăng lợi nhuận. 

Ngược lại, FCR cao cho thấy sự lãng phí thức ăn, đồng thời làm tăng chi phí và giảm hiệu quả đầu tư. Đặc biệt, trong bối cảnh nuôi tôm công nghệ cao và nuôi thâm canh ao đất, việc tối ưu hóa FCR là yếu tố sống còn để đạt được sự phát triển bền vững và lợi nhuận kỳ vọng.

2. FCR trong tuôi tôm

2.1. Cách tính FCR trong nuôi tôm

FCR trong nuôi tôm được tính bằng cách lấy tổng lượng thức ăn đã cho tôm ăn trong suốt quá trình nuôi, chia cho tổng trọng lượng tôm khi thu hoạch. 

Đây là chỉ số cơ bản để đo lường hiệu quả sử dụng thức ăn, cũng như tình trạng sức khỏe và tốc độ tăng trưởng của tôm.

2.2. Hệ số FCR tôm sú và FCR tôm thẻ

Các loại tôm khác nhau có FCR khác nhau. Sự khác biệt này xuất phát từ đặc điểm sinh học của từng loài, khả năng tiêu hóa và hấp thụ thức ăn.

Ví dụ, FCR tôm sú thường dao động từ 1.3 đến 1.8, trong khi FCR tôm thẻ chân trắng thường thấp hơn, chỉ khoảng 1.0 đến 1.4. 

Tham khảo: Nghuyễn Thị Bích Vân, Luận án tiến sĩ, NGHIÊN CỨU SỰ CHUYỂN HÓA VẬT CHẤT HỮU CƠ TRONG AO NUÔI TÔM THẺ CHÂN TRẮNG Litopenaeus vannamei (BOONE, 1931) THÂM CANH, ĐH Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh, Năm 2020.

2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến FCR trong nuôi tôm

3. Các biện pháp cải thiện FCR trong nuôi tôm

3.1. Lựa chọn giống tôm có FCR thấp

Lựa chọn giống tôm có FCR thấp là bước đầu tiên trong việc cải thiện hiệu quả nuôi. Tôm thẻ chân trắng, với FCR từ 1.0đến 1.5, giúp tối ưu hóa chi phí thức ăn.

Ngược lại, tôm sú có FCR cao hơn, dao động từ 1.3 đến 2.2, đòi hỏi lượng thức ăn nhiều hơn để đạt cùng mức tăng trưởng. Do đó, chọn giống tôm thích hợp là yếu tố quan trọng để giảm chi phí sản xuất.

3.2. Cải thiện môi trường nuôi

Áp dụng công nghệ nuôi tôm tiên tiến giúp cải thiện môi trường nuôi, từ đó giảm FCR. Hệ thống tuần hoàn nước và kiểm soát điều kiện môi trường giúp tôm phát triển mạnh mẽ hơn.

Trong nuôi thâm canh ao đất, quản lý nhiệt độ, độ mặn, và oxy hòa tan có thể giảm FCR đáng kể. Môi trường nuôi tốt giúp tôm tiêu hóa và hấp thụ thức ăn hiệu quả hơn.

Thời tiết có ảnh hưởng đến FCR, chọn địa điểm nuôi có nhiệt độ ít thay đổi, nước không quá sâu hoặc quá cạn làm nhiệt độ dễ thay đổi.

3.3. Sử dụng thức ăn chất lượng cao

Thức ăn chất lượng cao, giàu dinh dưỡng, giúp tôm hấp thụ tốt và giảm FCR. Việc cung cấp thức ăn đúng lượng và thời điểm tối ưu hóa quá trình nuôi.

Thức ăn phù hợp với từng giai đoạn phát triển của tôm giúp tăng trưởng nhanh và tiết kiệm chi phí. Sử dụng thức ăn chất lượng cao là đầu tư dài hạn cho hiệu quả nuôi tôm.

Theo tình trạng sức khỏe tôm và các yếu tố môi trường, mô hình nuôi, thức ăn chất lượng cao như là điều kiện cần, bổ sung ezyme giúp thúc đẩy quá trình tiêu hóa như là điều kiện đủ. Men vi sinh Zym Thaid là sản phẩm hỗ trợ tôm tiêu hóa tốt làm giản hệ số FCR.

3.4. Quản lý sức khỏe và kỹ thuật nuôi tôm tiên tiến

Quản lý sức khỏe tôm hiệu quả giúp giảm FCR và tăng hiệu quả nuôi. Phòng và trị bệnh EHP, EMS, AHPND, ... kịp thời giữ tôm khỏe mạnh, tăng cường sử dụng thức ăn hiệu quả.

Áp dụng kỹ thuật nuôi tôm tiên tiến như giám sát liên tục giúp điều chỉnh FCR tối ưu. Công nghệ hiện đại giúp giám sát sức khỏe tôm và điều kiện nuôi, từ đó nâng cao năng suất.

4. Điều chỉnh lượng thức ăn của tôm khi xảy ra biến động môi trường

Tư vấn: Chuyên gia - Kỹ sư Trần Quốc Trường

Canh nhá để không bị thừa hay thiếu thức ăn cũng là yếu tố góp phần cải thiện hệ số HCR

Kết luận và khuyến nghị

FCR là chỉ số quan trọng trong nuôi tôm, ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí sản xuất và lợi nhuận.

Việc cải thiện FCR, đặc biệt là FCR trong nuôi thâm canh và nuôi công nghệ cao, không chỉ giúp tối ưu hóa hiệu quả kinh tế mà còn đóng góp vào sự phát triển bền vững của ngành nuôi tôm. 

Bằng cách lựa chọn giống tôm phù hợp, cải thiện môi trường nuôi, sử dụng thức ăn chất lượng cao và áp dụng các kỹ thuật quản lý tiên tiến, người nuôi tôm có thể giảm FCR và nâng cao năng suất, từ đó đạt được hiệu quả cao nhất trong sản xuất.