YUCCA HẤP THỤ NH3 (AMONIAC) BẰNG CƠ CHẾ NHƯ THẾ NÀO ?

Hoạt chất từ cây Yucca đã giới thiệu ở bài viết Vai trò và ứng dụng YUCCA XỬ LÝ KHÍ ĐỘC VÀ CẤP CỨU TÔM NỔI ĐẦU mang đến cho bà con giải pháp an toàn trong nuôi tôm. 

Tiếp theo bài viết này Âu Mỹ AEC trình bày cơ chế hấp thụ NH3 và một số lưu ý nhằm giúp bà con nuôi tôm an toàn và phát triển bền vững.

Cơ chế Yucca hấp thụ NH3

Cấu trúc của Sapogenin

• Sapogenin là một hợp chất saponin, có cấu trúc hóa học phức tạp gồm một phần là aglycone (một loại steroid hoặc triterpenoid) và một hoặc nhiều chuỗi đường glycoside.
• Trong cây Yucca, sapogenin thường ở dạng glycoside (liên kết với đường), được gọi là saponin.

Ví dụ: Aglycone C có công thức phân tử C₂₁H₂₀O₈ và ảnh mô phỏng 3D như bên dưới.

OH^- được mô tả các liên kết có màu trắng gắn lên các quả cầu (bên ngoài).

Ảnh 3D của Aglycone C, Nguồn: pubchem

Quá trình hấp thụ NH₃

• Khi NH₃ (amoniac) trong môi trường ao nuôi tôm tiếp xúc với sapogenin, nó sẽ tương tác với nhóm hydroxyl (-OH) và các nhóm khác trong cấu trúc sapogenin.
• Các phân tử sapogenin có khả năng tạo liên kết hydro và liên kết ion với phân tử NH₃, làm cho NH₃ bị giữ lại trong cấu trúc sapogenin.

Kết tủa và loại bỏ NH₃

• Sau khi sapogenin liên kết với NH₃, hợp chất này có thể trở nên không tan trong nước, dẫn đến việc kết tủa trong nước.
• Những kết tủa này sau đó có thể được loại bỏ khỏi môi trường ao nuôi tôm bằng các biện pháp cơ học như xi phong đối với các ao công nghiệp, hoặc sên vét cải tạo đối với ao nuôi quảng canh.

Lợi ích sinh học và ứng dụng

• Việc hấp thụ và loại bỏ NH₃ giúp giảm nồng độ NH₃ trong nước ao, tạo môi trường sống lành mạnh cho tôm và các sinh vật khác trong ao.
• Giảm NH₃ cũng giúp ngăn ngừa các tác động tiêu cực như stress và mầm bệnh cho tôm, từ đó tăng năng suất nuôi tôm.
• Ứng dụng: Sapogenin từ cây Yucca được sử dụng rộng rãi trong ngành nuôi trồng thủy sản để quản lý chất lượng nước, đặc biệt trong các hệ thống nuôi tôm và cá.

Quá liều và tác dụng phụ

Việc sử dụng sapogenin trong ao nuôi tôm có thể mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng cần cẩn trọng để tránh các vấn đề tiêu cực có thể phát sinh. Một số vấn đề có thể xảy ra nếu sử dụng sapogenin một cách không kiểm soát trong ao/vuông nuôi tôm:

Tác động đến hệ sinh thái ao nuôi

Quá liều sapogenin có thể gây ra sự không cân bằng trong hệ sinh thái ao nuôi. Nó có thể ảnh hưởng đến các loài vi sinh vật có lợi trong ao và gây ra sự biến đổi hệ sinh thái không mong muốn.

Tác động đến sức khỏe của tôm

Quá liều sapogenin có thể gây ra stress và ảnh hưởng đến sức khỏe của tôm. Những hiệu ứng phụ như này có thể làm giảm hiệu quả nuôi trồng và gây mất cân bằng sinh học trong ao nuôi.

Khả năng gây độc hại

Mặc dù sapogenin là một hợp chất tự nhiên, nhưng quá liều có thể gây ra độc hại đối với tôm và các sinh vật trong ao nuôi. Điều này có thể bao gồm tác động lên hệ thống hô hấp, tiêu hóa hoặc tác động không mong muốn đến cấu trúc tế bào của chúng.

Ổn định chất lượng nước

Sử dụng quá liều sapogenin có thể ảnh hưởng đến sự ổn định chất lượng nước trong ao nuôi, ví dụ như làm thay đổi độ pH, nồng độ oxy hòa tan (DO) và các thông số môi trường quan trọng khác.

Cách tránh quá liều sapogenin

Để giảm thiểu các tác động tiêu cực của sapogenin trong ao nuôi tôm, cần áp dụng các biện pháp sau:

Tuân thủ liều lượng và hướng dẫn sử dụng

Theo dõi và tuân thủ chính xác liều lượng khuyến cáo của sapogenin để tránh quá liều.

Giám sát và kiểm soát chất lượng nước

Thường xuyên kiểm tra và giám sát các thông số chất lượng nước để đảm bảo rằng môi trường ao nuôi luôn trong trạng thái ổn định và không bị ảnh hưởng bởi sự sử dụng sapogenin.

Điều chỉnh theo tình trạng của tôm

Theo dõi sự phản ứng của tôm sau khi sử dụng sapogenin để nhanh chóng nhận diện và xử lý các vấn đề có thể xảy ra.

Sử dụng kết hợp với các biện pháp khác

Kết hợp sử dụng sapogenin với các biện pháp khác như quản lý thức ăn, giám sát sự phát triển của tôm và các biện pháp điều trị bệnh để tối ưu hóa hiệu quả nuôi trồng và giảm thiểu rủi ro.

Việc sử dụng sapogenin trong ao nuôi tôm có thể mang lại hiệu quả nếu được thực hiện đúng cách và có sự giám sát chặt chẽ để tránh các tác động tiêu cực cho môi trường và sức khỏe của tôm.

Kết luận và khuyến nghị

• Hợp chất sapogenin trong cây Yucca hoạt động như một chất hấp thụ NH₃ hiệu quả, giúp giảm nồng độ NH₃ trong nước ao nuôi tôm, cải thiện môi trường sống và sức khỏe của tôm. 
• Cơ chế này dựa vào khả năng liên kết và kết tủa NH₃ của sapogenin, tạo ra một giải pháp tự nhiên và hiệu quả trong quản lý chất lượng nước trong nuôi trồng thủy sản.
• Sử dụng sapogenin từ cây Yucca nên tuân thủ hướng dẫn sử dụng để nuôi tôm an toàn và phát triển bên vững.