NUÔI ỐC GẠO TẠO NGUỒN THỨC ĂN CHO TÔM

Ốc gạo là một loại hải sản tự nhiên với hàm lượng dinh dưỡng cao, đặc biệt là chất đạm và khoáng chất, là món ăn khoái khẩu của nhiều người. Nhưng ít ai biết rằng ốc gạo còn có thể trở thành một nguồn thức ăn tự nhiên và hiệu quả cho tôm nuôi của bà con nông dân. Với giá thành thấp, dễ tìm thấy, ốc gạo cung cấp một lượng lớn protein và các chất dinh dưỡng cần thiết cho tôm, giúp tôm phát triển khỏe mạnh và nhanh chóng. Đây là một giải pháp tự nhiên và tiết kiệm chi phí cho người nuôi tôm.

Hình ốc gạo trong mô hình KIN 68 nuôi tôm công nghệ cao Cty Âu Mỹ tháng  2/2017

Ốc gạo là nguồn thức ăn tự nhiên 

Ốc gạo là gì?

Ốc gạo một loài thuộc họ ốc, ốc có kích thước nhỏ, có hình dạng tròn hoặc hình trụ, có vỏ màu nâu, khi lớn chúng to bằng đầu ngón tay và được bà con nuôi tôm đặt tên là ốc gạo và thấy hiển thị nhiều khi đầu vụ từ lúa sang tôm, với hệ môi trường sinh thái ổn định ốc này sinh sản và phát triển tốt. Thực tế ốc gạo tôm cá ăn khác loài ốc gạo người ăn. Ốc gạo sống bằng cách ăn các loại tảo và vi khuẩn tồn tại trong đáy ao, đầm. 

Hình ốc gạo trong ao nuôi các mô hình đang ứng dụng Cty Âu Mỹ AEC

Sở dĩ có cái tên là ốc gạo là vì xung quanh bên ngoài vỏ của chúng có hình đốm trắng nhỏ giống như hạt gạo. Chúng có kích thước nhỏ, mềm. Thường bám theo gốc rạ, dưới gió, hay chà, cây nhỏ nằm dưới nước. Ốc gạo phát triển trong ao nuôi tôm chúng có kích thước nhỏ khác hoàn toàn với ốc gạo đang bán thị trường mà con người mua dùng để ăn.

Ốc gạo là nguồn thức ăn tự nhiên rất tốt cho sự phát triển của tôm, cua, cá ở giai đoạn sau 20 ngày tuổi vì chúng chứa rất nhiều dinh dưỡng và protein, khoáng, giúp tôm phát triển nhanh chóng và khỏe mạnh.

Thức ăn tự nhiên là gì?

Thức ăn tự nhiên có hơn 800 loài khác nhau là những động thực vật phù du là loại thức ăn được tạo ra từ chính ao nuôi tôm cá hay bên ngoài môi trường theo sông ao hồ, là loại thức ăn tươi sống giúp tôm cá tự bắt mồi. Hầu hết bản năng của các loài tôm cá ở giai đoạn đầu là dễ dàng phát hiện và bắt giữ những sinh vật nhỏ khi bơi, di chuyển hoặc nhận biết dễ dàng các loại chuyển động trong nước. Hoạt động bơi lội của sinh vật thức ăn tự nhiên thường đảm bảo sự phân bố thức ăn đều trong tầng nước, tăng cơ hội bắt mồi của tôm con.

Vai trò của thức ăn tự nhiên cải thiện môi trường trong ao nuôi tôm

Trong nuôi tôm nước ngọt, nước mặn hay nước lợ thì các loại thức ăn tự nhiên điều có vai trò quang trọng đối với nuôi tôm. 

• Chất hữu cơ, vi sinh vật: Là các sinh vật đơn bào hay đa bào, nhân sơ hoặc nhân thực, có kích thước rất nhỏ và chỉ có thể quan sát dưới kính hiển vi. Vi sinh vật hay chất hữu cơ trong ao có vai trò có lợi hay có hại đối với các sinh vật khác hay môi trường.
• Thực vật phù du (tảo): Chứa hàm lượng protein lên tới 45-60%, chứa amino acid và các HUFA thiết yếu cho sự phát triển của tôm.
• Động vật phù du: Gồm các loài động vật nhỏ li ti sống trôi nổi trong nước ao tôm. Chúng là thức ăn tự tiếp của tôm từ giai đoạn nhỏ cho đến khi trưởng thành, chứa hàm lượng protein lên tới 50%. Trong đó, các loài động vật phù du quan trọng nhất là Protozoa (động vật nguyên sinh), Rotifer (luân trùng), Copepoda (giáp xác chân chèo), các loài giáp xác như rận nước, crill, bobo..,
• Động vật thân mềm: Như trùn chỉ, ốc gạo là nguồn thức ăn tự nhiên có giá trị dinh dưỡng cao, chứa các acid amin thiết yếu và nhiều enzym cần thiết cho sự phát triển của ấu trùng tôm lên giai đoạn trưởng thành.

Hình 2: Chuỗi thức ăn tự nhiên trong ao nuôi tôm: giun nhiều tơ, crill, ốc gạo, copepoda, trùn chỉ, ốc gạo…

Tuy nhiên, trùn chỉ và các nguồn thức ăn tự nhiên khác khó gây được trong môi trường nước mặn nhưng ốc gạo thì ngược lại. Do đó, một trong những nguồn thức ăn phổ biến và dễ tạo nhất hiện nay là ốc gạo, crill, Copepod, lăng quăng,  với điều kiện dinh dưỡng tốt, giúp tôm dễ tiêu hóa.

Lợi ích của ốc gạo khi làm thức ăn cho tôm 

Tôm khi ở giai đoạn 15 ngày nuôi có kích thước rất nhỏ, hệ thống tiêu hóa chưa hoàn chỉnh. Lúc này, thức ăn tự nhiên ốc gạo chính là nguồn dinh dưỡng quan trọng giúp nâng cao tỉ lệ sống cho tôm:

• Ốc gạo cũng một nguồn protein tuyệt vời cho tôm ở giai đoạn tôm lớn. Sử dụng ốc gạo là một cách tuyệt vời để đảm bảo rằng tôm của bạn được cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cần thiết để phát triển và trưởng thành. 
• Ốc gạo rất giàu protein lên tới 50% và các acid amin là chuỗi thức ăn quý giá trong ngành nuôi trồng thủy sản.
• Ốc gạo có giá trị dinh dưỡng cao và giàu chất đạm, có thể thay thế được thức ăn công nghiệp trong giai đoạn ấu trùng của tôm, làm quá trình tăng trưởng của tôm diễn ra nhanh hơn.
• Bên cạnh đó, việc sử dụng ốc gạo để cung cấp nguồn năng lượng giúp tôm cá hoạt động, tăng sức đề kháng, giúp tôm lớn nhanh, đạt đầu con, lột vỏ điều, ít bệnh, đặc biệt rất tốt cho tôm sú.
• Ốc gạo có đặc tính di chuyển chậm, giúp tôm dễ bắt mồi và ăn nhanh hơn. Điều này cũng giúp tôm phát triển nhanh và đạt được kích thước lớn hơn trong thời gian ngắn. 
• Ngoài ra, việc sử dụng ốc gạo làm thức ăn tự nhiên cho tôm cũng giúp giảm chi phí ao nuôi, đồng thời giảm các tác động tiêu cực đến môi trường do sử dụng các loại thức ăn công nghiệp.Vì vậy, bà con muốn nuôi tôm ở giai đoạn ấu trùng một cách hiệu quả và đạt được kết quả tốt nhất, hãy sử dụng ốc gạo như một nguồn thức ăn tự nhiên cho tôm của bà con.

Hình 3: Tôm sau khi sử dụng thức ăn tự nhiên ốc gạo, trùn huyết, crill.., mô hình AEC 79 phiên bản 2 tại Cà Mau 3/2023

Đặc biệt, ốc gạo còn được xem là đặc sản có giá trị kinh tế cao cho bà con nông dân. 

• Việc nuôi ốc gạo không đòi hỏi quá nhiều chi phí và công sức so với các loài thủy sản khác. Hơn nữa, ốc gạo có thể thu hoạch và bán ra thị trường với giá thành tương đối cao.
• Ốc gạo cũng là một món ăn đặc sản rất ngon và được ưa chuộng trong các món ăn địa phương. Nó có hương vị đậm đà và thịt rất ngọt, được chế biến thành nhiều món như súp ốc gạo, ốc luộc, ốc xào, ốc om, v.v. Đặc biệt, ốc gạo còn được sử dụng để chế biến các món ăn dinh dưỡng như canh chua ốc gạo, canh cua ốc gạo, v.v. Đây là những món ăn đặc sản có giá trị văn hóa và mang đậm nét địa phương.

Công dụng và cơ chế hoạt động của sản phẩm AEC Bio Alga

Công dụng của sản phẩm AEC Bio Alga

AEC Bio Alga là khoáng đa vi lượng kết hợp acid amin + đạm thực vật với chức năng chính: gây và ổn định màu nước, cung cấp khoáng chất cho nguồn thức ăn tự nhiên đặc biệt như: trùn chỉ, ốc gạo, trùn huyết, copepods, crill,... trong ao đất, ao quảng canh kể cả ao lót bạt 100%. Ngoài ra sản phẩm còn giúp:

• Bổ sung Khoáng, giúp tôm đủ khoáng, tạo nguồn thức ăn cho ốc gạo, tôm
• Bổ sung protein:
• Bổ sung acid amin:

Cơ chế tác động của sản phẩm AEC Bio Alga

 Cơ chế tác động của AEC Bio Alga

• Tạo nguồn thức ăn tự nhiên:  hệ sinh thái môi trường được phục hồi, sự cân bằng sinh thái được thiết lập bằng thành phần đặc hiệu kết hợp công nghệ Mỹ từ đó sản phẩm AEC-Copefloc duy trì nguồn thức ăn tự nhiên như ốc gạo, trùn chỉ, copepoda, crill.., tốt cho quá trình nuôi.
• Ảnh hưởng trao đổi chất: Bổ sung sinh vật có lợi cho hệ tiêu hóa của tôm. Hệ sinh vật này cạnh tranh trực tiếp và đào thải các sinh vật có hại, duy trì các động vật hữu ích và sinh vật có lợi trong ao nuôi. Duy trì ốc gạo, trùn chỉ, trùn huyết,  crill, tép rong.., là những loài thích hợp tôm về lớn.
• Chuyển đổi hệ vi sinh môi trường: Giúp chuyển đổi những chất hữu cơ cao phân tử thành chất nhỏ hơn, dể hấp thụ, ít ô nhiễm làm nước sạch ao nuôi thủy sản, ngoài ra được bổ sung khoáng đa vi lượng, canxi giúp cho việc sinh trưởng ốc gạo, crill.., được phát triển tốt và chuỗi thức ăn này đủ lượng cho tôm và phát triển tốt. Đồng thời kiểm soát ổn định được tảo, giúp ổn định pH. 
• Cải thiện hàng rào bảo vệ: Với chỉ thị môi trường như ốc gạo, trùn chỉ, trùn huyết, crill.., là nguồn nước ao nuôi được cải thiện từ và các loại này cũng được bảo vệ tốt bởi chất lượng nước và tôm ăn vào bảo vệ sức khỏe đặc biệt đường ruột, gan tụy.

Cách tạo và duy trì ốc gạo bằng AEC Bio Alga trong hệ sinh thái ao nuôi quảng canh, quảng canh cải tiến, Tôm – Lúa, Tôm – Rừng

Mô hình nuôi tôm quảng canh, QCCT, Tôm - lúa, Tôm - rừng chiếm diện tích rất lớn, được áp dụng rộng rãi trong ngành nuôi tôm Việt Nam, đem lại giá trị xuất khẩu cao, đặc biệt là con tôm sú. Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, việc nuôi tôm hiện nay đang khiến bà con phải đau đầu về vấn đề tôm chậm lớn, không đồng đều, tôm chết sớm, tôm mềm vỏ. Một trong những nguyên nhân quan trọng đó là bà con nuôi tôm không tạo đủ và duy trì được nguồn thức ăn tự nhiên. 

Hiện nay, việc gây ốc gạo làm nguồn thức ăn tự nhiên cho tôm thẻ, tôm sú được bà con nông dân sử dụng và đánh giá là hiệu quả và an toàn, đặc biệt là ở giai đoạn nhỏ trong quá trình phát triển của tôm cá. Để gây được ốc gạo trong vuông tôm, bà con cần thực hiện: 

• Sên vét đáy ao, loại bỏ bùn đen, phơi đáy ao từ 10-15 ngày (đối với ao nuôi tôm - lúa, tôm - rừng, ta nên cắt bớt giá thể như gốc rạ 30 – 40%)

• Sau khi phơi đáy ao, bà con rải vôi. Vậy đánh với lượng vôi bao nhiêu là đủ? Để kiểm soát EHP bà con đánh vôi 600kg/1000m2. Đối với các ao nuôi lâu, bà con đánh vôi 600 - 800kg/1000m2. Việc đánh vôi nhiều nhằm kiểm soát và nâng pH đất lên cao nhằm tiêu diệt nầm EHP.

Bón vôi phơi đáy ao trước khi cấp nước mô hình AEC 79 và mô hình AEC copefloc 63

• Sao đó cho nước vào tầm 1-2 tấc đất, ngâm 2-3 ngày để nâng pH lên. Sau đó cấp nước mới vào (nước mới được chuẩn bị trong ao sẵn sàng, được lọc qua lưới lọc và diệt các loài cá tạp, các loài giáp xác, diệt khuẩn) trước khi cho vào ao nuôi.
• Khử phèn, kim loại nặng giải độc nước đánh ETA hoặc ZAM 1kg/1000m2 trước khi sử dụng chế phẩm sinh học 2-3 ngày 
• Diệc rong (nếu có) để tránh cạnh tranh về dinh dưỡng
• Trước khi thả tôm 7 ngày: Sử dụng AEC Bio Alga 2kg/1000m2 
• Sau khi thả tôm 3 ngày: Sử dụng AEC Bio Alga 1kg/1000m2 
• Định kỳ 5 đến 7 ngày/lần để duy trì nguồn thức ăn tự nhiên

Hình Chuyên gia môi sinh kiểm tra thức ăn tự nhiên tại mô hình AEC 79 phiên bản 2 tháng 1/2023

Ngoài ra, sản phẩm AEC-Copefloc là một trong những men vi sinh kết hợp chung với AEC Bio Alga tạo thức ăn tự nhiên mang lại hiệu quả vô cùng tốt cho bà con nông dân, với nhiều công dụng:

• Được sử dụng rất hiệu quả để gây màu, tạo môi trường nước thích hợp trong ao sẵn sàng, trong ao nuôi trước khi thả tôm.
• Ổn định pH, ổn định tảo, ổn định màu nước. Tạo môi trường cho hệ phiêu sinh vật, phù du phát triển. 
• Ngăn chặn sự phát triển của các vi khuẩn, vi rút gây bệnh cho tôm như Vibrio, EHP
• Làm sạch đáy ao, sạch nước, ngăn chặn phát sinh NH3, NO2, H2S, ngăn ngừa nhớt bạt đáy, bùn đen trong ao đất, rêu…
• Sử dụng rất phù hợp cho các ao nuôi theo CopeFloc (ao đáy đất), BioFloc, RAS… quy trình nuôi hữu cơ.

Cách ủ men vi sinh sinh khối AEC-Copefloc và AEC Bio Alga gây ốc gạo tạo thức ăn tự nhiên nhanh nhất bằng cách:

• Cách ủ: 1kg AEC-Copefloc + ½ gói AEC Bio Alga +  2kg mật đường (sát khuẩn) + 40lít nước mưa, quậy đều, ủ yếm khí 3 ngày. Tạt vào lúc 7-8h sáng hoặc 5-6h chiều mát, sau 3 ngày kiểm tra thức ăn tự nhiên phát triển.
• Sử dụng: 3000m3 nước (tương đương 5000m2)
• Định kỳ 10-15 ngày/lần tùy theo lượng thức ăn thực tế kiểm tra mà duy trì trong suốt quá trình nuôi (lưu ý tật trước 3 ngày đối với ao tôm mới thả). 

Hình 7: Bộ sản phẩm ủ men, gây thức ăn tự nhiên của công ty Âu Mỹ AEC

Theo nhiều nghiên cứu và triển khai nuôi thực tế qua nhiều mô hình cho thấy, khi sử dụng ốc gạo làm nguồn thức ăn tự nhiên trong giai đoạn đầu làm giảm chi phí thức ăn, tăng tỉ lệ đạt đầu con, đề kháng tốt, ít khí độc, tảo độc,…đặc biệt đối với ao thâm canh rất ít bệnh đường ruột, phân trắng, gan tụy, chết sớm.

Tóm lại: Ốc gạo không chỉ là một nguồn thức ăn tự nhiên tốt cho tôm ở giai đoạn ấu trùng mà còn có giá trị kinh tế cao cho bà con nông dân. Nó cũng là một món ăn đặc sản ngon và dinh dưỡng, đóng góp vào phát triển kinh tế và văn hóa địa phương. Vì vậy, việc nuôi và sử dụng ốc gạo là một lựa chọn tốt cho cả tôm và bà con nông dân.
Giải pháp tưởng chừng đơn giản này nhưng lại đem lại hiệu quả cao nhờ môi trường nước luôn ổn định, đáy ao sạch, không khí độc, nhiều dinh dưỡng hay khoáng chất, đặc biệt là nguồn thức ăn tự nhiên phong phú. Tạo nguồn tôm sạch, ít ô nhiễm môi trường, giảm chi phí cải tạo ao, chi phí thuốc hóa chất, chi phí nuôi tôm (đặc biệt khi giá thức ăn ngày càng tăng).
Mọi chi tiết vướng mắc, bà con vui lòng liên hệ tới Hotline 0855 678 679 hoặc truy cập Website: AuMyAEC.com để nhận được sự tư vấn trực tiếp từ kỹ sư công ty.
 

Một số sản phẩm sử dụng trong quá trình tạo thức ăn tự nhiên ốc gạo của Công ty Âu Mỹ AEC

Viết bài: Ks Nguyễn Thị Kim Thoa
Chỉnh sửa và bổ sung nội dung: Trần Châu Liêm
Duyệt nội dung: Ths Lê Trung Thực