NUÔI TÔM MÙA NẮNG NÓNG - GIẢI PHÁP AEC79

Nuôi tôm mùa nắng nóng đang gặp nhiều thách thức trước biến đổi khí hậu và cả môi trường nước nuôi tôm. Bài viết này Âu Mỹ AEC gửi đến bà con nuôi tôm giải pháp nuôi tôm quảng canh, nuôi tôm sinh thái rừng, … thích ứng biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.

Nuôi tôm mùa nắng nóng tại Đồng bằng sông Cửu long

Biến đổi khí hậu thách thức nghề nuôi tôm

Biến đổi khí hậu ngày càng lớn, nhiệt độ trái đất ngày càng tăng, nắng nóng làm ảnh hưởng rất lớn đến canh tác đặc biệt là nghề nuôi tôm. Hiện các vùng nuôi tôm quảng canh, tự nhiên ở Đồng Bằng Sông Cửu Long (Trà Vinh, Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang) đang gặp các tình trạng như: 

• Tôm đốm trắng, 
• Thiếu nguồn thức ăn tự nhiên, 
• Rong phát triển nhiều, 
• Đáy ao đen thối,... 

làm tôm chậm lớn, tỷ lệ đạt không cao, chết rải rác hay thậm chí chết hàng loạt. Có nhiều khu vực không nuôi được và năng suất giảm nhiều so với những năm trước.

Hình tôm đỏ thân, đốm trắng khi 45 ngày tuổi farm chú Sư tại Bạc Liêu 

Nắng nóng làm tôm nuôi bị chết do sốc nhiệt

Thông thường vào những ngày tháng 2, tháng 3 âm lịch - Thanh Minh hằng năm đều có những đám mưa đầu mùa làm tôm chết hàng loạt, thậm chí đặt lú tôm chết trong lú.

Hình tôm chết sau đám mưa đầu mùa tháng 2/2023 nằm ngoài lú farm nuôi Bác Sáu tại Cà Mau

Khi phát hiện tôm tấp mé, lờ đờ và tôm chết nổi lên thì tôm đã có dấu hiệu và chết từ nhiều hôm trước, tỷ lệ chết cũng khá nhiều. Song, việc bắt tôm càng phức tạp hơn đối với những trường hợp đặt lú thu hay chuyển tôm nhưng tôm không chạy.

Các dấu hiệu khi nuôi tôm mùa nắng nóng kéo dài

Thời tiết nắng nóng kéo dài, sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm, tạo điều kiện mầm bệnh xuất hiện nhiều, nắng nóng làm nhiệt độ nước tăng dễ phát triển ký sinh trùng, vi khuẩn, mầm bệnh có thể gây chết và ảnh hưởng lớn cho tôm nuôi.

Hình rong quá nhiều chưa được cải tạo làm ô nhiễm nước tại ao anh Bo - Đầm Dơi Cà Mau tháng 1/2023

Nắng nóng làm vuông nuôi tôm bị ô nhiễm khí độc

Khi nắng nóng, nước cạn mặt ruộng nước trong, rong phát triển quá mức, khi rong chết tạo ra nền đáy dơ tạo điều kiện phát sinh ra khí độc NH3, NO2, H2S,...đáy ao mùi thối tôm vùi và trầm đáy sẽ dễ bị chết. Ngoài ra rong phát triển cạnh tranh oxy lấy hết oxy tôm, tôm ngạt oxy dễ chết.

Hình Vuông Bác Sáu Cà Mau bị rong - rêu đóng cặp mé kênh nuôi trước khi áp dụng Mô Hình AEC 79 phiên bản 2.

Nắng nóng làm vuông tôm dễ phát sinh mầm bệnh

Nền đáy ao dơ, ô nhiễm hữu cơ nặng do thời gian nuôi quá dài không cải tạo, sên vét kỹ hàm lượng hữu cơ tích tụ đáy ao gây thối, lớp bùn đen nhiều là nơi trú ẩn của nhiều ký sinh trùng, vi khuẩn, nấm,... gây ảnh hưởng đến sự phát triển và thậm chí gây chết tôm hàng loạt.

Hình đáy ao dơ tôm chết trong ao vèo tại ao Bác Sáu Cà Mau

Nắng nóng làm thiếu thức ăn tự nhiên của tôm nuôi

Trong quá trình nuôi môi trường nước biến động, nguồn thức ăn tự nhiên không phát triển nhiều, không đảm bảo điều kiện phát triển động vật phù du cho tôm dẫn đến tôm thiếu ăn, chậm lớn, sức đề kháng yếu dễ phát bệnh và chết hàng loạt.

Trời đang nắng nóng gặp đám mưa đầu mùa làm nhiệt độ, độ mặn, phèn từ bờ vuông hay nước sông biến động rất lớn, ngoài ra lượng năng tượng, gốc rạ, rong chết làm đáy ao đen thối, sự thiếu oxy, nước phân tầng, kết hợp khí độc đáy cao dẫn đến tôm chết trong vèo hay trong lú hoặc chết trên mặt đầm.

Giải pháp nuôi tôm mùa nắng nóng - mô hình nuôi tôm AEC 79 sử dụng 100% thức ăn tự nhiên

Có nhiều giải pháp cho nuôi tôm mùa nắng nóng, tuy nhiên chúng tôi chỉ đưa ra một số giải pháp chung cho hình thức nuôi tôm quảng canh, quảng canh cải tiến, tôm rừng sinh thái tự nhiên như sau:

Khâu cải tạo và chất lượng nguồn nước

Cần sên vét ao nuôi kỹ, định kỳ mỗi năm cải tạo lại hai lần đối với ao quảng canh, quảng canh, cải tiến. Tuy nhiên do người nuôi tôm đã nhiều năm, đất đai lão hóa nếu đất đai chưa được phục hồi cần sên vét bằng rào sên và cải tạo khi thấy đáy kênh dơ. Mỗi lần làm 10% diện tích nuôi, làm xen kẻ các kênh nuôi trong vuông hạn chế sốc môi trường lớn.

Hình sên vét bằng rào sên hạn chế biến động môi trường quá lớn Mô hình AEC 79 phiên bản 2 tại Cà Mau

Giữ nước trong kênh và mặt trảng

Nuôi tôm mùa nắng nóng phải giữ được mực nước ao nuôi sâu. Đối với ao quảng canh, quảng canh cải tiến thông thường sẽ có lòng kênh và mặt trảng để tôm lên bắt mồi vào ban đêm. Chúng ta cần duy trì mực nước  lòng kênh sâu > 1,2m -1.5m và mặt trảng > 0,7m. Nếu có rong hoặc năng tượng, gốc rạ, cây đước, cây mắm.., nhiều nên dọn sạch,  phơi khô và gom thành đống phân bổ đều diện tích ao nuôi từ 30%-40%.

Hình giữ lượng năng tượng gom đóng đạt chuẩn trong ao nuôi quảng canh theo mô hình nuôi tôm AEC79

Mật độ tôm nuôi phù hợp 

• Đối với những ao nuôi quảng canh, tôm rừng sinh thái nên có hệ thống ao vèo, diện tích ao vèo khoản 10% - 15% diện tích nuôi,  cần vèo ở mật độ 10 con/m2 trở lại, thời gian vèo không quá 20 ngày tuổi. 
• Ngoài ra, có thể sử dụng mùng vèo, mật độ mùng vèo khoảng 1000 - 1500 c/m2 thời gian vèo mùng không quá 7 ngày rồi dỡ mùng cho tôm ra ngoài. Sử dụng vợt copepoda hat crill, thức ăn tự nhiên cho tôm post ăn. , 
• Đối với ao nuôi bên ngoài cần duy trì đảm bảo mật độ trong ao nuôi từ 0,5 - 1 con/m2 khi đó việc gây và duy trì thức ăn tự nhiên đảm bảo đủ cũng như môi trường sinh thái tự nhiên của ao nuôi được an toàn.

Tạo và duy trì dòng chảy trong vuông tôm

• Duy trì dòng chảy liên tục: là 1 trong 3 nguyên tắc bất di bất dịch trong nuôi tôm, cá khi có dòng chảy trong ao nuôi giúp oxy từ không khí được khuếch tán vào môi trường ao nuôi tốt, tăng hàm lượng oxy hòa tan trong ao nuôi. 
• Bên cạnh đó, sự duy trì dòng chảy liên tục giúp sự phân tán nhiệt độ trong môi trường ao nuôi tốt, không có điểm nhiệt cục bộ và sự phân tầng nhiệt độ cũng như dao động nhiệt độ giữa ngày và đêm lớn gây stress, ảnh hưởng  đến tôm nuôi. 
• Ngoài ra, khi tạo được dòng chảy trong ao nuôi cũng tăng khả năng vận động, bắt mồi của tôm từ đó giúp tôm tăng sức đề kháng.

Hình sử dụng bơm tạo dòng chảy mô hình nuôi tôm AEC 79 phiên bản 2 sử dụng 100% thức ăn tự nhiên tại Cà Mau

Gây và duy trì thức ăn tự nhiên trong mùa nắng nóng

• Gây và duy trì thức ăn tự nhiên như: Trùn chỉ, ốc gạo, copepod, giun nhiều tơ, crill... bằng bộ đôi sản phẩm AEC Copefloc và Bio Alga N01. 
• Chuỗi thức ăn tự nhiên rất quan trọng với các ao quảng canh - quảng canh cải tiến, chúng có hàm lượng Protein > 50%, chất béo khoảng 25%, hufa, chitin, khoáng chất hơn 7% và nhiều thành phần giá trị giúp tôm sinh trưởng và phát triển rất tốt. 
• Bộ đôi gây nguồn thức ăn tự nhiên phục hồi môi trường sinh thái, phục hồi đất đai lão hóa, an toàn, hiệu quả biểu hiện khi sử dụng các động vật phù du phát triển rất nhiều giúp quý bà con tiết kiệm chi phí đem lại hiệu quả kinh tế vượt bậc.

Kết luận và khuyến nghị

• Sản phẩm AEC-Copefloc và Bio Alga N01 gây và duy trì thức ăn tự nhiên đồng thời phục hồi được đất đai đã lão hóa nhiều năm.
• Duy trì dòng chảy để tuần hoàn nước trong ao nuôi sẻ giúp góp phần thúc đẩy nhanh xử lý nước -  phục hồi và tái tạo đất đai. Từ đó giúp tôm sinh trưởng, phát triển và có sức đề kháng tốt, ít dịch bệnh xảy ra.
• Mô hình nuôi tôm AEC79 sử dụng thức ăn tự nhiên đã cải tiến lên phiên bản 2 giúp người nuôi tôm hạn chế rủi ro dịch bệnh, tăng tỉ lệ thành công.
• Người nuôi cần cải tạo thường xuyên nếu thấy đáy ao dơ, không để rong lên quá nhiều. Việc cải tạo thường xuyên từ 10% đến 20% diện tích đất giúp hạn chế tác động mạnh môi trường. Điều này góp phần lớn vào việc xử lý đáy ao, giúp môi trường ao nuôi ổn định và giúp tăng khả năng duy trì nguồn thức ăn tự nhiên, hạn chế mầm bệnh. 

Nuôi tôm mùa nắng nóng gặp nhiều thách thức, người nuôi cần thích ứng tác động biến đổi khí hậu để nghề nuôi tôm phát triển bền vững.

Hình sản phẩm kèm theo mô hình

Viết bài: Ks Trần Châu Liêm

Duyệt nội dung: Ths Lê Trung Thực