Phân biệt bệnh ĐỤC CƠ và Bệnh HOẠI TỬ CƠ trên tôm thẻ chân trắng (IMNV)

Bệnh đục cơ và bệnh hoại tử cơ trên tôm là hai bệnh khá phổ biến ở tôm thẻ chân trắng (TTCT) do đó cần phân biệt rõ hai loại bệnh này để có cách phòng trị kịp thời và phù hợp. Bài viết này Âu Mỹ AEC sẽ giúp bà con có được cái nhìn tổng quan về tôm bị hoại tử cơ và đục cơ.

Phân biệt hai loại bệnh Đục cơ và bệnh hoại tử cơ trên tôm

Đục cơ, cong thân, hoại tử cơ trên tôm tôm thẻ chân trắng

Bệnh đục cơ, cong thân trên tôm thẻ chân trắng

Trong nuôi thủy sản hiện nay, bệnh cong thân và đục cơ trên tôm nuôi  thường xảy ra, nhiều nhất ở những ao có độ mặn thấp và nuôi với mật độ dày. Bệnh co cơ cong thân trên tôm rất phổ biến và phát triển mạnh nhất vào những tháng nắng nóng hay ở những ao nuôi nghèo dinh dưỡng, nước có độ trong nhiều. Những ao nuôi bị bệnh này thì tôm sẽ bị phân đàn, tôm chậm lớn. 

• Nguyên nhân của bệnh này do thiếu một số khoáng chất thiết yếu trong nước hoặc bị sốc bởi yếu tố môi trường, tác nhân vật lý... dẫn đến đục cơ và cong thân, nên người nuôi tôm thường gọi là bệnh đục cơ, cong thân.
• Bệnh thường bắt đầu xuất hiện ở tôm 10 ngày tuổi cho đến trưởng thành, biểu hiện phần mô cơ chạy dọc theo cơ thể tôm trở nên trắng đục kèm theo hiện tượng cong thân, lột xác bị dính đầu, chủy cong, mềm thân.
• Khi tôm bị bệnh nặng sẽ xuất hiện hoại tử cơ thân, dễ nhận ra nhất là khi tôm búng sẽ bị gãy thân, cong thân, cơ thịt trắng đục, không duỗi lại được, tôm chết.
• Bệnh này nếu không can thiệp kịp thời có thể ảnh hưởng đến tỷ lệ sống.

Tôm bị bệnh đục cơ trong ao nuôi do thiếu khoáng

Bệnh hoại tử cơ trên tôm (IMNV)

• Tôm bị bệnh hoại tử cơ (Infectious myonecrosis-IMNV) do virus gây ra (Penaeus vannamei novavirus – PvNV). Bệnh thường xuất hiện ở tôm thẻ chân trắng giai đoạn 40 ngày tuổi trở lên.
• Biểu hiện ban đầu: Phần cơ đuôi trở nên trắng đục sữa, sau đó lan dần khắp cơ thể. Ở giai đoạn nặng có thể dẫn đến hiện tượng hoại tử cơ và đỏ ở phần cơ. Tôm chết và rớt đáy tỷ lệ khá cao (khoảng từ 40 đến 70%).
• Bệnh hoại tử cơ trên tôm thẻ chân trắng thường có thể xuất hiện sau khi chài tôm, sự thay đổi đột ngột độ mặn hay nhiệt độ gây sốc tôm... Tôm chết nhưng ruột đầy thức ăn, ngay trước thời điểm bị các yếu tố gây sốc trên.

Tôm bị bệnh hoại tử cơ do vi rút (PvNV) trong ao nuôi

Một số trường hợp đục cơ do những nguyên nhân khác

Tôm bị đục cơ do bị nhiễm bệnh

Hiện tượng tôm đục cơ thường xuất hiện ở những vùng nước có độ mặn tương đối cao (từ 25 – 35%). Nguyên nhân gây bệnh là do vi bào tử trùng (EHP) gây ra. Biểu hiện của bệnh là các điểm hoại tử nhỏ bắt đầu xuất hiện ở cuối phần đuôi rồi lan dần sang các bộ phận khác. Khi bị nhiễm bệnh trong một khoảng thời gian dài có thể gây chết khoảng 40 – 70% tôm.

Tô bị đục cơ do vi bào tử trùng (EHP)

Tôm bị cong thân đục cơ do nhiệt độ

Hiện tượng này xảy ra khi kiểm tra sức khỏe của tôm bằng việc nhấc vó lên khỏi mặt nước vào ban ngày hay tắt tất cả các loại quạt khí rồi sau đó lại bật trở lại khiến tôm giật mình. Lúc này, tôm gặp nhiệt độ cao một số con sẽ bị co lại, đuôi uốn cong và trở nên trắng đục. Khi trở lại ao nuôi, những con đục cơ cong thân sẽ chết vì không thể duỗi thẳng cơ thể được.

Tôm bị cong thân đục cơ do chuyển ao

Khi kéo lưới để bắt tôm cho mục đích thu tỉa hay sang ao, một số tôm sẽ bị stress và một phần hay toàn bộ cơ thịt của nó sẽ bị trắng đục, đỏ hồng, hầu hết tôm có màu khác thường này sẽ chết, những con khác bị nhẹ nếu có hồi phục thì cũng mất vài ngày màu sắc cơ thể mới trở lại bình thường.

Tôm bị cong thân và đục cơ do vận chuyển

Vì thế nên kiểm tra sức khỏe tôm trước khi chuyển tôm sang ao mới, nếu tôm khỏe mạnh thì người nuôi có thể chuyển tôm sang ao mới.

Lưu ý: Vận chuyển lúc trời mát, nhiệt độ từ 24 – 25 0 C và hàm lượng Oxy phải cao, nên giảm cho ăn và tạt Vitamin C trước khi vận chuyển.

Hiện tượng tôm thiếu khoáng

Nguyên nhân gián tiếp gây hiện tượng cong thân, đục cơ là thiếu các loại khoáng vi lượng và đa lượng. Tỉ lệ Ca:Mg không cân bằng (1:3,1) có thể ảnh hưởng đến sự điều hòa thẩm thấu và là một trong những nguyên nhân gây ra hội chứng co cơ ở tôm.

Hình 2.3. Tôm bị bệnh đục cơ do nuôi trong ao độ mặn thấp

Bệnh do vi khuẩn mới xuất hiện

Hình 2.4: Tôm bị bệnh đục cơ do vi khuẩn

Tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei) nuôi công nghiệp tại Ấn Độ mới xuất hiện một bệnh mới có nguyên nhân do vi khuẩn được gọi là “bệnh trắng từng mảng” (“white patch disease”- WPD).

Các triệu chứng chính của bệnh này là xuất hiện các mảng màu trắng đục sữa trên phần đầu ngực của tôm, xuất hiện các dấu hiệu của hoại tử cơ, đôi khi có màu trắng xanh, tôm ăn ít và phần cơ đuôi thường có màu trắng nhạt. Nguyên nhân của bệnh WPD được xác định là do một loài vi khuẩn hình roi có tên khoa học là Bacillus cereus gây nên. Do đó có thể sử dụng Prosize new 20 hay Rudo, Super aes để phòng và trị bệnh này.

Cách phòng và cách điều trị bệnh hoại tử cơ trên tôm thẻ

Khi phân biệt được hai loại bệnh sẽ biết được nguyên nhân và đưa ra cách điều trị thích hợp. Bệnh hoại tử cơ trên tôm thẻ chân trắng cần được phòng trị ngay từ ban đầu. Trong các trại giống cần tiệt trùng trứng và ấu trùng, sàng lọc tôm giống không bị nhiễm IMNV bằng Pockit PCR được xem là giải pháp tốt nhất trong việc phòng ngừa bệnh hoại tử cơ.

Nếu nguyên nhân chính của bệnh hoại tử cơ trên tôm là do thiếu chất khoáng thì người nuôi cần phải bổ sung khoáng cho tôm ngay từ đầu vụ nuôi, không để thiếu oxy, khí độc tích trữ đáy ao cao. Bên cạnh đó, phải đảm bảo pH, độ kiềm ổn định trong ngưỡng cho phép và tránh để tôm sốc độ mặn hoặc nhiệt độ đột ngột.

Giải pháp phòng ngừa hoại tử cơ trên tôm

• Bổ sung khoáng Aec-mineral (1kg/1000m3) định kỳ 5 ngày/lần.
• Trộn Canciphos (trộn 5ml/kg thức ăn) hay Supermix (trộn 5ml/kg thức ăn) định kì liên tục khi tôm từ 1 tháng tuổi.

Giải pháp điều trị hoại tử cơ trên tôm

• Bổ sung khoáng KT 01 (2kg/1000m3) lúc tôm có biểu hiện bệnh.
• Trộn Canciphos (trộn 10ml/kg thức ăn) hoặc tạt trực tiếp (1lít/1000m3).
• Đồng thời kết hợp vi sinh xử lý nước BZT hay VS 01 để đảm bảo môi trường nước sạch, tôm mạnh khỏe tăng sức đề kháng bệnh.

Hình 3.: Bộ sản phẩm công ty AEC trị cong thân, đục cơ và hoại tử cơ trên tôm

CTCP TMDV ĐT Âu Mỹ (AEC) bảo lưu QTG