TRÙN CHỈ và TRÙN HUYẾT: GIẢI PHÁP THỨC ĂN TỰ NHIÊN CHO TÔM PHÁT TRIỂN NHANH

Trùn chỉ, trùn huyết được nhiều bà con nuôi tôm mong đợi sẽ có nhiều trong vuông nuôi để giúp tôm phát triển nhanh và hoàn toàn hữu cơ. Tuy nhiên, việc nuôi trùn chỉ đòi hỏi sự am hiểu và kỹ năng trong việc quản lý độ pH và nhiệt độ nước, cũng như đảm bảo vệ sinh trong hệ thống nuôi. 

Bài viết này Âu Mỹ AEC giới thiệu đến bà con cách phân biệt giữa trùn chỉ và trùn huyết trong ao nuôi tôm, cá. Chúng có lợi ích gì, đặc điểm sinh học thế nào? Cách tạo điều kiện giúp chúng phát triển trong ao cho tôm, cá nuôi khỏe mạnh và phát triển ổn định.

Trùn chỉ là gì?

Trùn chỉ (Limnodrilus Hoffmeisteri) là một loài giun ít tơ sống trong môi trường nước ngọt, thường xuất hiện ở khu vực bùn mềm giàu chất hữu cơ. Đây là một nguồn thức ăn tự nhiên giàu dinh dưỡng cho tôm, cá, đặc biệt là trong giai đoạn ấu trùng và tôm nhỏ.

Với hàm lượng protein cao (~48%), chất béo (~21%) và các dưỡng chất thiết yếu khác, trùn chỉ giúp tôm phát triển nhanh, tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ cải thiện môi trường đáy ao nhờ khả năng phân hủy mùn bã hữu cơ.

Đặc điểm sinh học của trùn chỉ

Đặc điểm hình thái: Trùn chỉ có màu hồng hồng, hồng sậm hoặc ngã tím, có kích thước nhỏ (trùn trưởng thành dài 3 - 5cm, nhỏ và mảnh như sợi chỉ, đường kính cơ thể chỉ vài mm) vừa với cỡ miệng cho các tôm giai đoạn sau 15 ngày tuổi, mức độ tiêu hóa trùn chỉ cao hơn so với các loại thức ăn công nghiệp.

Hình 1: Trùn chỉ làm thức ăn tự nhiên cho tôm, cá

Loài này được chia làm nhiều đốt, không thân, di chuyển được nhờ các cặp lông ngắn nhưng cứng nằm ở bề mặt bụng và 2 bên thân, rất mỏng manh không có lớp vỏ ngoài bảo vệ, là con mồi dễ tiêu hóa.

• Đặc điểm sinh sống: Thường sống thành đàn, cụm lớn sống trên bề mặt bùn. Thức ăn chính là đất mùn bã hữu cơ, trong đó có nhiều chất hữu cơ mục nát, thường kiếm ăn vào ban đêm. 
• Trùn chỉ thường sinh sống ở các khu vực nước tĩnh hoặc chảy chậm như ao tù, đầm lầy, nơi có lớp bùn mềm giàu chất hữu cơ. Chúng chủ yếu ăn mùn bã hữu cơ, xác động vật phân hủy, tàn dư thực vật và vi sinh vật trong nước. Nhờ vào tập tính kiếm ăn này, trùn chỉ góp phần cải thiện chất lượng đáy ao, giúp phân hủy chất thải hữu cơ và hạn chế sự phát triển của các mầm bệnh gây hại cho tôm, cá sống ở tầng đáy.
• Thành phần dinh dưỡng: Protein 48%, Chất béo 21%, Glycogen 7%, Nucleic acid 1%

Trùn huyết là gì?

Trùn huyết (Chironomid larvae), còn được gọi là bloodworm, là ấu trùng của loài ruồi Chironomidae sống trong môi trường nước ngọt hoặc nước lợ. Chúng có màu đỏ đặc trưng nhờ chứa hemoglobin, giúp hấp thụ oxy hiệu quả ngay cả trong điều kiện nước có hàm lượng oxy thấp.

Trùn huyết là nguồn thức ăn giàu dinh dưỡng cho tôm, cá, đặc biệt chứa nhiều protein, axit amin, chất chống oxy hóa giúp tăng cường hệ miễn dịch, thúc đẩy tăng trưởng và cải thiện màu sắc tự nhiên cho tôm cá cảnh.

Hình 2: Trùn huyết làm thức ăn cho tôm, cá

Đặc điểm sinh học của trùn huyết

• Đặc điểm hình thái: Chúng có màu đỏ tươi giống như giun đất, hình phân đốt, kích thước dài 15cm, chúng có thân mềm mại với nhiều chân nhỏ phía trước. Bên trong trùn huyết có chứa một chất hemoglobin (huyết sắc tố giúp nó hấp thụ oxy trong điều kiện của đáy bùn). Vì thế trùn huyết có màu đỏ tươi.
• Phân bố: Chúng thường sống trong môi trường nước lợ hay nước ngọt và được tìm thấy ở ao, hồ. 
• Thành phần dinh dưỡng: Trùn huyết cung cấp một nguồn dinh dưỡng tự nhiên giàu chất chống oxy hóa, các axit amin cần thiết và các chất dinh dưỡng khác. Loại thức ăn này giúp tôm và cá phát triển khỏe mạnh, tăng cường hệ miễn dịch và đạt được tốc độ tăng trưởng tối ưu.

Trùn chỉ và trùn huyết khác nhau như thế nào? 

Lợi ích khi sử dụng trùn chỉ - trùn huyết làm nguồn thức ăn cho tôm

Đây chính là nguồn thức ăn đặc biệt được sử dụng cho tôm với nhiều lợi ích đáng kể:

• Trùn chỉ giúp tôm lớn nhanh. Nó có giá trị dinh dưỡng cao và nhiều khoáng chất. Những chất này cung cấp năng lượng cho tôm phát triển tốt.

Hình 3: Tôm sau khi sử dụng thức ăn tự nhiên Farm chú Tám ở Bạc Liêu

• Chứa nhiều acid béo thiết yếu như axid linoleic, acid arachidonic, có tác dụng hỗ trợ sự phát triển của hệ thần kinh và mắt của tôm.

• Trùn chỉ và trùn huyết là nguồn thức ăn tự nhiên có khả năng hỗ trợ tiêu hóa tốt cho tôm, đặc biệt trong giai đoạn đầu của vòng đời. Chúng cung cấp dưỡng chất thiết yếu giúp tôm hấp thu dễ dàng, từ đó tăng cường sức khỏe đường ruột và hạn chế tình trạng tôm suy yếu, chết non.

• Ngoài ra, trùn chỉ và trùn huyết còn chứa các enzyme sinh học có lợi, giúp duy trì hệ vi sinh đường ruột ổn định và ức chế vi khuẩn gây hại. Nhờ đó, tôm phát triển khỏe mạnh hơn, giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến gan, ruột, đồng thời cải thiện tỷ lệ sống trong ao nuôi.

• Ở giai đoạn ấu trùng, tôm post sử dụng nguồn thức ăn từ động vật phù du như Copepod, Daphnia, Moina sp, Rotifer hay Artemia,... Những động vật nổi này có kích thước nhỏ vừa với cỡ miệng của giai đoạn ấu trùng tôm, cua, cá,... 
• Ở giai đoạn tôm lớn hơn, sau khi tôm được 15 ngày tuổi giúp tôm cua cá bắt mồi nhanh, cung cấp đầy đủ dinh dưỡng và vừa cở miệng cho tôm, cua, cá ở giai đoạn này. Ngoài ra, trùn huyết hay trùn chỉ đều có sắc tố carotenoid giúp lên tôm cá lên màu rất đẹp nên được ứng dụng cho các loài tôm cảnh, cá cảnh,… giúp màu, sắc tố đẹp và có giá trị kinh tế cao.   

Hình 4: Sắc tố carotenoid giúp tôm bóng, đẹp

Cách tạo trùn chỉ, trùn huyết cung cấp dinh dưỡng cho tôm bằng sản phẩm AEC-Bio Alga

Công dụng của sản phẩm AEC-Bio Alga

AEC-Bio Alga là khoáng tạt với chức năng chính: gây và ổn định màu nước, cung cấp khoáng chất cho nguồn thức ăn tự nhiên đặc biệt như: trùn chỉ, ốc gạo, trùn huyết, copepods, tạo copepoda... trong ao đất, ao quảng canh. Ngoài ra sản phẩm còn giúp:

• Bổ sung Khoáng, giúp tôm đủ khoáng, tạo nguồn thức ăn cho trùn chỉ, ốc gạo, tôm.
• Giúp gây và duy trì màu nước ao nuôi thủy sản.
• Bổ sung khoáng Canxi giúp cho quá trình lột xác của tôm được diễn ra thuận lợi.
• Giúp ổn định pH. 

Hình 5: Sản phẩm AEC-Bio Alga tạo nguồn thức ăn tự nhiên của công ty Âu Mỹ AEC

Lợi ích của AEC-Bio Alga mang lại trong nuôi tôm

• Cung cấp nguồn dinh dưỡng tự nhiên: Thức ăn tự nhiên cung cấp các chất dinh dưỡng quan trọng như protein, carbohydrate, lipid, vitamin và khoáng chất cần thiết cho tôm phát triển và sinh sản.
• Tăng cường sức khỏe cho tôm: Thức ăn tự nhiên chứa các hợp chất dinh dưỡng và chất chống oxy hóa có thể tăng cường sức khỏe cho tôm, giúp tôm chống lại các bệnh tật và bệnh động vật gây hại khác.
• Cải thiện chất lượng tôm thành phẩm: Thức ăn tự nhiên cho tôm giúp tôm có hương vị và màu sắc tự nhiên hơn, cải thiện chất lượng sản phẩm và giá trị thương mại của tôm.
• Giảm chi phí vụ nuôi: Sử dụng thức ăn tự nhiên cho tôm giúp giảm chi phí cho người nuôi, đồng thời giảm thiểu tác động của nuôi trồng thủy sản đến môi trường.

Cách nuôi trùn chỉ, trùn huyết cung cấp dinh dưỡng cho tôm bằng sản phẩm AEC-Bio Alga

Hiện nay, trùn chỉ được xem là nguồn thức ăn tự nhiên được bà con nông dân sử dụng và đánh giá là hiệu quả và an toàn, đặc biệt ở giai đoạn đầu trong quá trình phát triển của tôm: 

Nuôi trùn chỉ, trùn huyết trước khi thả giống

• Sên vét đáy ao kỹ sạch bùn đen,  phơi đất và cả đáy ao từ 3-5 ngày tùy nơi phèn nhiều phơi ít lại.
• Đánh vôi nâng pH và khử mầm bệnh với liều 200kg/1000m2 tùy vào đất đai mà sử dụng tăng hay giảm lượng vôi.
• Sau đó cấp nước mới vào (nước mới được chuẩn bị trong ao sẵn sàng, được lọc qua lưới lọc và diệt các loài cá tạp, các loài giáp xác, diệt khuẩn) trước khi cho vào ao nuôi.
• Xử lý phèn bằng Z AM hoặc ETA trước khi sử dụng AEC-Bio Alga
• Sau 3-5 ngày cấy men vi sinh AEC copefloc kết hợp với AEC-Bio alga để gây thức ăn tự nhiên, gây màu nước trong ao nuôi, tăng mật độ khuẩn có lợi, ức chế các vi khuẩn và mầm bệnh gây hại phát triển.

Nuôi trùn chỉ, nuôi trùn huyết sau khi thả giống

• Sử dụng AEC-Bio Alga, sử dụng định kì trong suốt quá trình nuôi để gây trùn huyết và trùn chỉ, màu nước ổn định. 
• Đặc biệt, để nâng cao hiệu quả sử dụng, bà con nên thường xuyên sử dụng sản phẩm men vi sinh AEC-Copefloc để phân hủy các chất cặn bã, khí độc, kích thích tạo điều kiện cho nguồn thức ăn tự nhiên của tôm phát triển
• Liều dùng: AEC-Bio Alga 3kg/1000m3 + 1 gói AEC copefloc  cho 1ha
• Thời gian: đánh lúc 8-9h sáng hoặc 4-5h chiều  định kỳ 7-10 ngày/lần tùy vào mật độ và size tôm.

Hình 6: Trùn chỉ sau khi ủ bộ đôi AEC-Copefloc và AEC-Bio Alga

Cách sử dụng vi sinh trong nuôi tôm quảng canh, quảng canh cải tiến, tôm lúa, tôm rừng

• Sau khi diệt cá tạp, các loài giáp xác, điều chỉnh ổn định các yếu tố môi trường thì tiến hành ủ men aec copefloc như sau :
• Liều dùng: 1kg AEC Copefloc +½ gói AEC-Bio Alga + 3kg mật đường + 50 lít nước sạch, quậy đều, đậy kín không có oxy. Sau 3 ngày thì tiến hành tạt vào lúc 7-8h sáng hoặc 5-6h chiều mát.
• Cách sử dụng: 3000m3 (tương đương 5000m2), định kì 7 - 10 ngày/lần tùy theo lượng thức ăn tự nhiên thực tế kiểm tra mà duy trì trong suốt quá trình nuôi (lưu ý tạt trước 4-5 ngày đối với tôm mới thả).

Cách tạo trùn chỉ, trùn huyết thức ăn tự nhiên cho tôm đối với mô hình thâm canh KIN 68 và COPEFLOC 63

Giống mô hình quảng canh, tuy nhiên do mật độ nhiều hơn nên thời gian duy trì ngắn hơn (3-5 ngày/lần) tùy theo mật độ.

Hình 7: Men vi sinh tạo thức ăn tự nhiên sau khi ủ yếm khí ngày thứ 1

Hình 8: Men vi sinh tạo thức ăn tự nhiên sau khi ủ yếm khí ngày thứ 2

Hình 9: Men vi sinh tạo thức ăn tự nhiên sau khi ủ yếm khí ngày thứ 3

Cách ủ bộ đôi AEC - COPEFLOC và AEC - BIOALGA | Thuốc thủy sản Au My AEC

Trùn chỉ, trùn huyết làm thức ăn tự nhiên cho cá cảnh

• Ngoài việc làm thức ăn cho tôm thì đây cũng chính là nguồn thức ăn cực yêu thích của các loài cá cảnh như: betta, bảy màu, neon,..
• Đây được sử dụng như một loài thức ăn giàu dinh dưỡng, bổ sung protein dồi dào, giúp cá phát triển tốt và ít bị bệnh. 

Hình 10: Trùn chỉ làm thức ăn cho cá cảnh 

• Nhờ sắc tố carotenoid giúp cá cảnh như cá bảy màu, cá dĩa, neon, cá rồng,... lên màu đậm, đẹp, sắc nét, tăng giá trị chất lượng cả cảnh, nâng cao đời sống cho bà con.

Kết luận và đề xuất

Trùn chỉ, trùn huyết chính là giải pháp bền vững cho người nuôi tôm, không những giúp tăng cường giá trị dinh dưỡng cho tôm mà còn giảm thiểu các tác động tiêu cực của vi khuẩn và tăng cường sức khỏe cho tôm. 

Ngoài ra, việc sử dụng AEC-Copefloc và AEC-Bio Alga còn giúp tiết kiệm chi phí và giảm thiểu tác động đến môi trường giúp phục hồi lại môi trường sinh thái tự nhiên. Vì vậy, AEC-Bio Alga chính là một sản phẩm duy trì thức ăn tự nhiên mà bà con đang tìm kiếm, bà con nên áp dụng phương pháp này để nâng cao chất lượng ,hiệu quả và bền vững, thành công trong ao nuôi tôm thẻ, tôm sú.
 

Viết bài: Ks Nguyễn Thị Kim Thoa
Chỉnh bản thảo:: Ks Trần Châu Liêm
Duyệt nội dung: Ths. Lê Trung Thực