VAI TRÒ pH, MỐI QUAN HỆ pH, KIỀM, OXY HÒA TAN, KHÍ ĐỘC, VI KHUẨN TRONG AO NUÔI TÔM, CÁ

Hình 1: Ảnh hưởng của pH lên NH3/NH4+

Hình 2: Ảnh hưởng của pH tỉ lệ của các dạng tổng CO2,HCO3-,CO32-

Khi pH từ 6 đến 8.0 tỷ lệ thuận với HCO₃^- khi pH càng cao môi trường tính bazơ và tỷ lệ nghịch với CO2 + H2CO3 có nghĩa là pH càng thấp tính acid. Khi pH = 7.5 ion HCO3- hiện diện trạng thái này cao do tác động của CO2 + H2CO3 tạo ra điều này giải thích rằng muốn tăng kiềm chúng ta cần (CO2 + H2CO3) lượng cấp này gần như tỷ lệ 1: 9, trong điều kiện pH = 7.5 thì dễ điện ly tạo ion HCO3- đồng nghĩa với khả năng tăng kiềm tốt.

Hệ đệm của ao nuôi là khái niệm rất quan trọng thể hiện mối quan hệ các chỉ số môi trường ao nuôi tôm .

Với tôm nuôi, pH của nước có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng, tiêu hóa thức ăn và hô hấp. Nếu pH quá cao hoặc quá thấp, nó có thể gây ra stress cho tôm và ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng.

Ngoài ra, pH của nước cũng ảnh hưởng đến hàm lượng oxy hòa tan trong nước, vì vậy nếu pH quá cao hoặc quá thấp, có thể làm giảm nồng độ oxy hòa tan, gây ra tình trạng thiếu oxy cho tôm và gây ra tử vong.

Cách hạ pH trong ao nuôi tôm

Sử dụng Axit citric

• Hòa tan axit citric (C₆H₈O₇) trong nước và tạt đều lên bề mặt ao
• Tác dụng giảm pH mạnh, cần tính toán liều lượng chính xác để tránh gây sốc cho tôm.

Thay nước ao tôm

Thay một phần nước trong ao bằng nước ngọt có pH thấp hơn. Tuy nhiên, cần chú ý kiểm tra độ pH của nước mới trước khi thay để đảm bảo không gây sốc cho tôm.

Kiểm soát tảo

Giảm lượng tảo trong ao: Tảo quang hợp vào ban ngày, hấp thụ CO₂ và làm tăng pH. Giảm tảo có thể giúp giảm pH. Có thể sử dụng vi sinh vật phân hủy tảo hoặc các chất diệt tảo an toàn.

Dùng chế phẩm sinh học

• Hiện nay người nuôi thường dùng giấm ăn hay nước cơm mẻ làm giảm pH. Đây cũng là giải pháp tốt vừa tiết kiệm vừa dễ làm. Tuy nhiên cần lưu ý liều dùng vì sử dụng quá liều tảo rớt đột ngột, và tôm, cá bị stress.

• Đối với ao quảng canh 20 lít/5.000-7.000 m2 vừa ổn định pH vừa tạo thức ăn tự nhiên và xử lý đáy ao đen sình đen vừa giảm tảo xấu trong ao.

Tăng cường sục khí

Sục khí vào ban đêm khi tảo ngừng quang hợp và tiêu thụ oxy. Việc này giúp giảm sự tích tụ CO2 và giảm pH.

Kiểm soát thức ăn

Giảm lượng thức ăn có hàm lượng protein cao vì khi phân hủy, chúng có thể tạo ra amoniac và các hợp chất khác làm tăng pH.

Việc hạ pH cần được thực hiện cẩn thận và từ từ để tránh gây sốc cho tôm và các sinh vật trong ao. Luôn kiểm tra phản ứng của tôm sau mỗi biện pháp điều chỉnh và sẵn sàng điều chỉnh lại nếu cần thiết.

Cách nâng pH trong ao nuôi tôm 

Sử dụng vôi nông nghiệp hoặc vôi tôi hoặc Dolomite

Vôi canxi (CaCO₃)

• Người nuôi thường dùng vôi canxi (CaCO3) để làm tăng pH, chúng vừa tăng pH vừa tăng kiềm đây là nguyên liệu vừa rẻ tiền vừa dễ sử dụng. 
• Rải đều vôi bột quanh bờ ao hoặc hòa tan vôi vào nước rồi tạt đều xuống ao. Liều lượng sử dụng tùy thuộc vào độ pH hiện tại và thể tích ao, liều thường sử dụng 10kg/1.000 m3 nước, tùy vào mật độ nuôi.
• Việc sử dụng vôi canxi cần sử dụng thường xuyên và đặc biệt là trước khi mưa để môi trường nước ổn định.

Vôi sống (CaO)

• Đối với nuôi ao lót bạt thường sử dụng CaO hay gọi là vôi nóng.
• Hòa tan vôi sống với nước theo tỷ lệ phù hợp, sau đó tạt đều xuống ao. Lưu ý vôi sống rất mạnh, cần cẩn thận khi sử dụng để tránh gây bỏng.
• Người nuôi pha 25kg CaO vào bồn lớn khoảng 1000 lít nước ao nuôi, và khuấy đều cho tan lấy phần nước trong ở trên xã xuống ao mỗi đêm như vậy. 
• Liều dùng 25kg CaO sử dụng cho 2-3 ngày/ao nuôi 2.000 m³ nước, mật độ nuôi 100 con/m². Liều sử dụng này tăng theo mật độ nuôi thời gian nuôi và mật độ tảo trong ao. 

Vôi Dolomite CaMg(CO₃)₂

• Vôi dolomite cung cấp cả canxi và magiê, giúp tăng kiềm và pH ổn định hơn.
• Ngoài ra chúng ta có thể dùng dolomite cũng tăng pH tuy nhiên dolomite tăng pH chậm hơn vôi canxi.

Bên cạnh đó, AEC Fast Weight cũng vừa tăng ổn định pH vừa cung cấp khoáng đa vi lượng cho ao nuôi liều sử dụng 5kg/1.500 m³ nước, sử dụng định kỳ 4-5 ngày lần giúp pH ổn định trong quá trình nuôi không bị giảm.

Có nhiều sản phẩm chuyên dụng để tăng pH trong ao tôm, bạn có thể tham khảo và lựa chọn sản phẩm phù hợp. AEC-Fast wieght, Yuca Zeolit, Oxy AM, Bio biozym.

Sử dụng chế phẩm sinh học

• Các chế phẩm vi sinh: Giúp phân hủy các chất hữu cơ trong ao, giảm lượng axit và tăng pH một cách tự nhiên. Enzyme Plus với vai trò phân hủy nhanh mùn bã hữu cơ tích tụ dưới đáy ao, làm sạch rong rêu xác tảo, cắt tảo độc, tạo màu nước trà đẹp, ổn định môi trường ao nuôi, thích hợp cho ao quảng canh cải tiến.

• Các chế phẩm chứa khoáng chất: Cung cấp các khoáng chất cần thiết cho sự phát triển của tảo, giúp tăng cường quá trình quang hợp và sản sinh oxy, từ đó làm tăng pH.

Kiểm soát tảo

Khuyến khích sự phát triển của tảo: Tảo quang hợp hấp thụ CO₂ và tạo ra oxy, làm tăng pH. Cung cấp dinh dưỡng cần thiết cho tảo phát triển, khuyết kích nhóm tảo có lợi trong ao nhằm ổn định pH. Men vi sinh AEC-Copefloc cũng là giải pháp tạo và duy trì ổn định tảo có lợi trong ao.

Thay nước ao nuôi

Thay một phần nước trong ao bằng nước ngọt hơn, có pH cao hơn. Tuy nhiên, cần kiểm tra độ pH của nước mới trước khi thay để đảm bảo không gây sốc cho tôm. 

Sục khí và tạo oxy

Tăng cường sục khí và cung cấp oxy vào ban ngày để tảo quang hợp tốt hơn, giúp tăng pH tự nhiên.